Month: November 2019

tekst: Hanneke van Dongen

Het is elke tentoonstelling weer een verrassing voor Marres Educatie: hoe zullen jongeren tijdens groepsbezoeken met school reageren op de tentoonstelling van dit moment?
Marres heeft geen vaste collectie en dus ook geen standaard educatief pakket. Al gaat elke tentoonstelling over het prikkelen en ervaren van de zintuigen: de insteek om die prikkeling met jongeren te delen wisselt elke keer als het huis weer is overgenomen door nieuwe kunstenaars.
Zo ook tijdens Kommetje Kunst*: de tentoonstelling ‘The Waves’ van Espen Sommer Eide moest nog officieel geopend worden toen de eerste klassen langskwamen voor een bezoekje van drie kwartier.

Het op het eerste oor abstracte geluid van Espen, speciaal gecreëerd vanuit en voor het huis van Marres, bleek voor het gros van de leerlingen vooral fascinerend. Na een eerste kennismaking met de muziek (benedenverdieping) werd op zolder verder gewerkt met luisteroefeningen, bijvoorbeeld door al tekenend vrij te associeren bij de plaat van Espen. Na deze oefeningen werd de tweede verdieping bezocht, waarbij leerlingen aangaven dat ze nu heel anders luisterden dan toen ze binnenkwamen.
Zo nu en dan was er iemand die de muziek zó intens fysiek voelde, dat hij of zij er letterlijk even afstand van moest nemen. Ook deze ervaringen bleken waardevol: zoveel kan muziek/geluid dus met je doen! Een paar meiden ging zodanig op in het vrij associeren dat ze zich na een tijdje luisteren naar de samples uit de kleine speakers in de middeleeuwen waanden. Met tegenzin kwamen ze de spannende ruimte uit om weer gewoon in 2019 verder te gaan.

Al met al, na een flinke doop met heel wat klassen achter elkaar, kunnen we gerust stellen dat ook The Waves weer geweldig aanknopingspunten geeft om jongeren mee te nemen in een golf van ervaringen.

*In samenwerking met Kaleidoscoop bieden verschillende kunst- en cultuurinstellingen een reeks rondleidingen en/of workshops aan, om leerlingen (onderbouw voortgezet onderwijs) in één dag kennis te laten maken met verschillende kunst- en cultuurvormen. 

 

tekst: Hanneke van Dongen

In het dramalokaal van de Bernard Lievegoedschool in Maastricht is het deze dinsdagmiddag veel warmer dan buiten: twee klassen komen na elkaar een workshop volgen. Deze workshops hebben als centraal thema het contact tussen je eigen lichaam en de buitenwereld. Dit contact kan fysiek zijn, maar ook veel subtieler dan dat. Hoe vertellen je oren je waar je bent, bijvoorbeeld?

De workshop wordt gegeven door Thijs en Elsa, twee acteurs van Stichting Nieuwe Helden. Inderdaad: de stichting die ook aan de slag gaat met ‘Yes, Please!’, de volgende tentoonstelling in Marres. Ook van Marres Extended zijn twee personen aanwezig: Tim en Jamie staan klaar om na afloop wat te vertellen over de jongerenafdeling, vragen te beantwoorden en tijdens de workshop inspiratie op te doen, ter voorbereiding op het programma dat zij zelf mee gaan ontwikkelen. 

Na een korte introductie nemen Thijs en Elsa de leerlingen stapsgewijs mee in een intense ervaring van aanwezigheid in de ruimte. 

Tijdens de inleidende opdracht gaat iedereen op de grond liggen en volgt een uitleg over geluid. Wat hoor je? Hoe ver is dat geluid bij jou vandaan? Het geluid wordt verdeeld in drie ‘schillen’. De derde en buitenste schil bestaat uit alle geluiden die van buiten het lokaal komen. Een overvliegend vliegtuig. Een langsrijdende auto. Gepraat vanuit het aangrenzende lokaal: alle geluiden die weliswaar hoorbaar zijn, maar zonder dat de oorzaak ervan werkelijk fysiek aanraakbaar is.
De tweede schil bestaat uit alle geluiden die in het lokaal te horen zijn. De klok, de airco, de schuivende stoel of voet van een klasgenoot..
De eerste schil hoort niemand behalve jij zelf of iemand héél dichtbij jou: je ademhaling, je hartslag, je hand die over je trui beweegt.

De hele klas ligt geconcentreerd op de grond te luisteren, tot de opdracht volgt om op te staan en naar een zelfgekozen geluid toe te bewegen. Sommigen lopen richting klok, anderen richting de muur waarachter een andere klas te horen is. Een docent komt het dramalokaal binnen en kijkt verrast als een groot deel van de groep zich zwijgend zijn kant op beweegt: een reactie op het geluid van de deur. 

Na een aantal oefeningen in fysiek bewustzijn, wordt de groep in tweeën verdeeld. De ene helft gaat langs de muur op stoelen zitten, de andere helft staat in een rij, gezicht naar de leerlingen op de stoelen.
De opdracht klinkt even eenvoudig als ondoenlijk: zonder iets met elkaar af te spreken, zonder een teken te geven, zonder elkaar aan te kijken moet de groep als één geheel tegelijkertijd een stap vooruit zetten. Hoe weet je wanneer de anderen een stap gaan zetten? Daar moet je al je zintuigen, ook de zintuigen die je inmiddels niet meer dagelijks gebruikt, voor openzetten. Of aanzetten. Een leerling spreekt uit wat anderen misschien denken: ‘Ik weet niet hoe ik dat moet doen.’ 

Thijs vertelt hoe afgelopen week een groep ukken de opdracht ogenschijnlijk moeiteloos uitvoerde. Kennelijk ‘weten’ kleuters wel hoe je kunt afstemmen op de mensen op je heen zonder zicht of stem te gebruiken. Is dit aanvoelen een aangeboren vaardigheid die door oefening weer wakker gemaakt kan worden? We zullen het de komende tijd bij Marres en op locatie gaan zien..