Video gemaakt met leerlingen van IBBO

Samen met Darcy Neven hebben de leerlingen van het IBBO (Ik Ben Bewust Onderwijs) deze video gemaakt. Het is een reactie op een kunstwerk uit de tentoonstelling History’s Footnote: On Love and Freedom die te zien is bij Marres, Huis voor Hedendaagse Cultuur in Maastricht. Het kunstwerk heeft de titel ‘Unsilent Y’ en is gemaakt door de Braziliaanse kunstenaar Janaú.

Het kunstwerk bestaat uit hangende strogordijnen in een cirkelvormig ontwerp, die je uitnodigen om de binnenruimte van de kamer te betreden. Je loopt over de met bladeren bedekte vloer en stap in een landschap van geluid: luisterend naar geluiden uit het bos, traditionele liederen en woorden in de taal van de inheemse Amerikanen. Deze klanken eren de Tupi-Guarani-taal en haar volk. In deze taal galmt de klinkerklank Y in de kelen. Zijn oorsprong betekent water. 

De geluiden van Unsilent Y zijn opgenomen in het Tabaçu Reko Ypy-reservaat, in het Piaçaguera Indigenous Territory in Peruíbe, gelegen in de deelstaat São Paulo, Brazilië. Hier leeft het Tupi-Guarani Nhandewa volk. Hun taal is een geest, hun bos is een geest, maar dit werk zingt de wereld toe dat ze nog leven.

De tentoonstelling History’s Footnote is t/m 28 november te zien bij Marres in Maastricht. Wil je deze of de volgende expoisitie bezoeken met een school? Dan kan! Bekijk de mogelijkheden en neem contact op met het educatieteam via de website: https://marres.org/educatie/

CKV-dag georganiseerd door Marres

Het educatieve team van Marres, Huis voor Hedendaagse Cultuur, organiseerde dit jaar in samenwerking met Viewmaster projects, de CKV-dag op het Sophianum College. Aan de hand van de wensen van de school is een inhoudelijke programma samengesteld waarin de creativiteit en vrije expressie van leerlingen centraal staat. Marres verzorgde tijdens de CKV-dag verschillende workshops op gebied van video, schilderen, theater, muziek en het bouwen van een installatie.

Bij Marres beleven leerlingen cultuur met al hun zintuigen, niet alleen door te kijken naar kunst. De dag begon daarom met het waarnemen van kunst en cultuur met alle zintuigen en het met elkaar delen van de ervaringen.

Hoe klinkt cultuur?

Hoe ziet cultuur er uit?

Hoe beweeg je in cultuur?

Het doel van het educatieve team van Marres is leerlingen vrij laten werken op basis van creatieve input zoals beeld, geluid en beweging. De verschillende workshops zetten de leerlingen aan tot experiment, laten ze ontdekken en brengen een creatief proces op gang. Daarmee vormt de CKV-dag het startpunt waarmee de school komend jaar het CKV-onderwijs zal vormgeven. 

Benieuwd hoe Marres jouw school of onderwijsinstelling kan helpen met de invulling van de CKV dag? Lees meer over het educatieaanbod en neem contact op met het educatieteam via de website: https://marres.org/educatie/

Meet Extended 2021

Afgelopen twee weken hebben de leden van Marres Extended enorme sprongen gemaakt. Er zijn verschillende oefeningen gedaan met betrekking tot beleving en inhoud van de tentoonstelling Intimate Geographies. De Extended leden hebben elkaar beter leren kennen in de laatste twee bijeenkomsten. Ze hebben foto’s van elkaar gemaakt op plekjes in het huis van Marres die ze bij zichzelf vonden passen, en ze hebben elkaars interpretaties van de tentoonstelling gedeeld alsook hun denkbeelden over brede thema’s als veiligheid, thuis, vrijheid en kunst.

‘My mission as a boss would be to give freedom to everybody’

Adema

‘I Try to be outside as much as I can because it reminds me of home.’

Isabel

‘I really like plants, and I like when light is coming from above into a building, I also like wood as a material’

Biki

Afgelopen zaterdag zijn er activiteiten bedacht om uit te voeren in de ruimtes van de tentoonstelling. Ieder lid heeft vanuit haar eigen interesse deze activiteit bedacht om anderen aan het denken te zetten en te enthousiasmeren voor cultuur. Volgende week zal het Europees jeugdparlement met een filmploeg langskomen om deze activiteiten, maar ook verhalen van de leden, vast te leggen. Dat wordt spannend maar vooral heel erg leuk!

Wil je meer zien van wat we doen? Volg Marres Extended op instagram: https://www.instagram.com/marres_extended/

‘What is that sound in the exhibition?’

Kyara

‘Why are all the walls white?’

Adema

De start van een nieuwe Marres Extended groep

Er is weer een nieuwe lichting van Marres Extended van start gegaan! Met een kleine groep jongeren zijn we (op veilige afstand) begonnen. Elke zaterdag komen we bij elkaar om samen onderzoek te doen naar zintuiglijke waarneming in hedendaagse cultuur. Maar hoe onderzoek je zoiets? De Extended groep gaat zelf op zoek door te experimenteren in en rondom de tentoonstelling in Marres. We houden je op de hoogte van het proces! 

Wat doen we bij Extended?

Project 1: De tentoonstelling bekijken

Het uitgangspunt is altijd de tentoonstelling bij Marres. Deze keer is dat de tentoonstelling ‘Intimate Geographies’. Deze tentoonstelling is gemaakt door een kunstenaarsduo uit Libanon en gaat over de thema’s huis en thuis. We lopen rustig door de tentoonstelling en bekijken de kunstwerken. Wat zie je? Tot welk kunstwerk voel je je het meeste aangetrokken en waarom? En welke vragen roept het werk bij je op? 

Op basis van de ‘Visual Thinking’ methode ervaren we de tentoonstelling en komen we tot interessante waarnemingen en vragen. In een ruimte zien we een kunstwerk dat bestaat uit allemaal edities van hetzelfde boek. Hierdoor vragen we ons af: Verbeeld dit een obsessie? Zou iemand hetzelfde boek opnieuw en opnieuw lezen? Ook ontdekken we een ruimte die is ingericht als woonkamer. Het is een onrustig huishouden en alles lijkt kapot… Maar waarom zijn de kroonluchter en het schilderij zo kapot? We komen erachter dat de kunstenaars uit Libanon komen, waar hun huis is verwoest door een grote explosie. De tentoonstelling laat ons nadenken over de vragen: Wat betekent thuis?

Project 2: Een visuele briefwisseling

Deze vraag komt ook uit de orde in het tweede project dat we doen met Extended, in samenwerking met Stichting de Vrolijkheid. Wat betekent thuis als je je hele huis hebt moeten achterlaten? Als je in een Asielzoekerscentrum woont in Nederland, een land waarvan je de taal niet spreekt? De jongeren van Extended gaan een briefwisseling aan met jonge vluchtelingen uit het AZC. Maar hoe schrijf je een brief als je elkaars taal niet spreekt?

De jongeren van het AZC hebben tekeningen gemaakt, gescand en deze opgestuurd naar de Extended-leden. Hierop gaat Extended tekeningen terugsturen. De scans zijn uitgeprint en hebben we samen bekeken en besproken. Na ons gesprek, onder het genot van een kopje thee, hebben we muziek aangezet en is de Extended groep aan het tekenen geslagen. Het is erg leuk om te zien dat de Extended-leden doorwerken op de uitgeprinte tekeningen van de AZC jongeren. Op hun eigen manier gaan ze verder en verwerken ze de gekregen tekening in hun reactie. De beeldende reacties zijn weer opgestuurd naar de jongeren van het AZC. Zo is ons visuele gesprek gestart.

En volgende week? Dan zal Extended weer kijken naar nieuwe tekeningen van de jongeren van het AZC en gaan daarop reageren. 

Sensory Mapping met het Sophianum College

Al enige tijd staat er een gastles door Marres voor het Sophianum College op de agenda. In deze discap-beeldend kiezen de leerlingen uit 4 Havo en Vwo een (kunst)object dat ze vervolgens analyseren vanuit alle zintuigen. Na twee keer uitstel door corona besluiten we om dit een online les te laten zijn. Maar hoe geef je een online les over de zintuigen? In de huidige tijd waarin alles online plaatsvindt lijken we langzaam te versmelten met onze computer. De uitdaging is dus om de leerlingen juist achter hun computer vandaan te krijgen.

De huiswerkopdracht luidt daarom ‘maak een Sensory Map van een zelfgekozen route in je omgeving’. De leerlingen worden naar buiten gestuurd om hun zintuigen in kaart te brengen door woorden, geluid en symbolen te koppelen aan hun waarneming. Het is prachtig om te zien dat alle leerlingen de routekaart op hun eigen manier vormgeven. Met deze opdracht zijn ze uitgedaagd om opnieuw naar hun omgeving te kijken, ruiken en horen. Misschien hebben ze zelfs de lucht geproefd.

In een vervolgopdracht zoeken de leerlingen een object die ze zintuiglijk in kaart gaan brengen. Dit kan op verschillende manieren, bijvoorbeeld door het uitvoeren van materiaalonderzoek of het maken van frottages. Maar ook door zich voor te stellen welke smaak of welk gerecht bij het object zou passen. Kortom; een gekozen object analyseren vanuit alle zintuigen, om hier vervolgens verbeter- of verander punten aan voor te stellen. Deze verander punten werken de leerlingen uit in een 2D of 3D werkstuk.

Hieronder hun bevindingen:

CKV les fotografie

Samen met Marres ben ik op het Sophianum gastlessen gaan geven over het vak fotografie. Ik ben een beginnend fotograaf en vind het erg leuk om over mijn passie fotografie te vertellen aan jongeren. https://ginasiliquini.com/ Juist omdat ik tijdens mijn afstuderen de doelgroep ‘tieners’ heb gefotografeerd om er achter te komen hoe zij in de wereld staan.

Tijdens deze lessen hebben we het vooral gehad over kunstfotografie, om de jongeren net even een andere insteek te laten zien binnen fotografie dan journalistieke fotografie, Instagram en Snapchat. Verschillende vragen komen naar voren, ‘Wat is een zelfportret nou eigenlijk’? ‘Hoe is de snapshot ontstaan’? ,of ‘Hoe kun je een beeld vervreemden’?

In de les heb ik mijn eigen werk als beginnend kunstfotograaf laten zien naast verschillende kunstwerken uit de tentoonstelling Limburg Biennale van Marres, het werk van Levi van Veluw, Cindy Sherman of fotograaf Wolfgang Tillmans. Tijdens de les experimenteren de jongeren met beeld en het verhaal dat een foto vertelt door verschillende mini opdrachtjes uit te voeren. De jongeren zijn op zoek gegaan naar hoe je met je mobiele telefoon een tof kunstbeeld kan creëren. Dat hoeft niet allemaal heel moeilijk te zijn. Juist het toegankelijke en het gewoon doen zorgt voor leuke uitvindingen.

Bijvoorbeeld hoe je met licht een andere sfeer kan aanbrengen aan een foto. Of hoe je met verschillend perspectief het verhaal achter de foto kan versterken, of juist kan veranderen. Het trainen van je zintuigen en dat toepassen op een foto is iets wat het beeld evenals je beeldverhaal versterkt. Het fijne is dan ook dat dit heel gemakkelijk kan, maar je net even door een andere lens moet kijken!

Wat zo mooi is aan zo’n les is dat er boeiende discussies ontstaan. Wat is nou precies een mooi beeld? Is dat het verhaal erachter of alleen de esthetiek? Deze discussie is heel waardevol voor jongeren om net wat andere inzichten te krijgen binnen fotografie en het kijken naar beeld.

De les sloten we af met een fictieve vraag; Wat als jij een foto mag exposeren in Marres? Wat voor een soort foto zou je dan maken? Dit kan een experimenteel zelfportret zijn, een verfraaid stilleven, een futuristische snapshot (kun je de toekomst fotograferen?) of een mini installatie.  

Zoeken naar woorden

Het is een koude dinsdagochtend eind oktober. Enigszins verloren staan een aantal jongens onwennig in de tuin van Marres. Ze zijn uitgenodigd door Boost Your Talent voor workshops bij Marres, huis voor hedendaagse cultuur. Hierbij werken ze samen met de jongeren van Marres Extended. De workshops staan in het teken van Sensory Communication, het communiceren met elkaar zonder elkaars taal te spreken.

Een van deze workshops behoort tot het project Eye-I. De jongeren worden gevraagd een voorwerp of foto te tonen die van emotionele, persoonlijke en culturele waarde is. Op basis hiervan gaan ze op creatieve wijze aan de slag om deze waarden te representeren in een beeld of opname. Het uitgangspunt van Eye-I is het delen van cultuur en identiteit in de vorm van beeld en geluid. Door de taalbarrière wordt er veel gecommuniceerd door middel van gebaren en lichaamstaal. Bij dit project is communicatie absoluut van belang, het AZC bood daarom de optie van de tolkentelefoon aan gedurende de workshops. Bij de tolkentelefoon heb je 24/7 binnen één minuut een tolk in de gewenste taal aan de lijn om al je vertaal problemen op te lossen! In sommige gevallen wel handig.

Daarnaast was er een workshop storytelling wat niet gemakkelijk is met jongeren die nauwelijks Nederlands of Engels spreken. Door woorden te gebruiken die workshopleidster Gina had voorbereidt en te vertalen naar ieders moedertaal, komen we iets verder. De woorden werden gekoppeld aan kunstwerken en dat leidde tot verhalen en gedichten gemaakt in tweetallen. Zoals het voorbeeld hieronder;

Kamfata and Eenzaam call each other, With Oud Mobieltje to become Kafounjò, Kamfata is angry at Eenzaam, Because he lost his daughter, now he is Abafaä, He is waiting for a Kafounjò to call, but she did not call, Now they are Kamfata at each other, They are Eenzaam, Eenzaam thinks they should call each other, With an Oud Mobieltje, They should sit at Boembalo, To become Kanfounjò again

Geschreven door Mohammed uit Gambia en Jamie uit Nederland

Gesproken door Roxanne uit Iran en Ismael uit Senegal

Call to Action

Dit keer een Engelstalige video op de blog…
Ieder jaar daagt Marres Premium studenten van de University of Maastricht uit om een onderzoek naar de zintuigen te ontwikkelen. Dit jaar kregen de studenten een extra moeilijkheidsgraad erbij door de corona crisis!

In de video hoor en zie je hun oproep om aan het onderzoek over ” de geluiden van thuis” mee te doen.

Sounds of homes challenge

Every year, Marres hosts an honor’s program titled premium for Maastricht University. The program organizes MA students in interdisciplinary teams to engage in practical research. This year’s Marres team consists of master students Claire Gilliot (FR, International Law), Talisha van Beek (NL, Medicine), Lily Niemi (US, Art, Literature and Society) and Romy Kumpfel (DE, Global Health). Marres challenged them to craft a vocabulary for sensory experiences. Due to the corona quarantine, they redirected their research to sensory experiences at home. The call underneath follows from this new exploration.

Call for domestic sounds
We can all envision the ringing or our alarm, the squeaking of the steps, or the percolating of coffee. But did you ever listen to other sounds, of kitchen utensils, bathroom equipment, or moving furniture? We want you to record your favorite sound for us. Here are steps that can help you do so:

When you are cooking, walking around, doing something, listen closely to the sounds you make with the objects you use.
Select your favorite sounds and record it in a max. 30 sec video of it (mobile phone quality is fine, ask your family members or roommates to help if you need them)
Send the recording directly or via wetransfer to premiummarres2020@outlook.com (please add your name, age, location and occupation)

‘Yes, please!’ Tweede en voorlopig laatste deel..

tekst: Hanneke van Dongen

Deze blog heeft lang op zich laten wachten.
De bedoeling was uitgebreid verslag te doen van de rondleidingen die 10, 11 en 12 maart plaatsvonden. Op dat moment waren we nog in het stadium ‘geen handen schudden’. Aan het einde van dezelfde week viel het doek voor ettelijke tentoonstellingen, voorstellingen, optredens en dus ook voor ‘Yes, please!’.

Vervolgens werd elke aanzet tot deze blog achterhaald door nieuwe feiten en maatregelen en ziet het er inmiddels naar uit dat ‘Yes, please!’ niet meer door publiek ervaren zal worden. Dus ook niet door leerlingen.

10 en 11 maart werd ‘Yes, please!’ bezocht door 5e jaars leerlingen VWO van het Porta Mosana College. Er lag een heldere opdracht vanuit school: de leerlingen waren bezig aan hun eindpresentatie voor CKV*.
Aan Marres het verzoek om deze leerlingen een handje te helpen bij het vinden van inspiratie en invalshoeken, vanuit de bestaande tentoonstelling.

Een deel van het team educatie heeft zelf CKV gegeven in het regulier onderwijs, Marres heeft inmiddels heel wat ervaring met onderwijs op maat en de tentoonstelling over erotische fantasieën, juist bij deze doelgroep, bleek enorm drempelverlagend te werken.
De rondleidingen en bijbehorende workshops werden een mix van luchtig vermaak (bijvoorbeeld in De Keuken, waar zweepjes en andere attributen natuurlijk wel wat hilariteit veroorzaakten), diepe concentratie (in Het Membraan), speelse verwondering, ontspanning (de ruimte met het tapijt) en serieuze gesprekken. Voor nagenoeg elk persoonlijk CKV-onderzoek werd een passende insteek bedacht om naar de tentoonstelling te kijken. Zo was er een leerling die dacht ‘niks te kunnen’ met deze expositie, omdat zij met architectuur bezig was. ‘Maar deze expositie staat in een gebouw.. Wat valt je op aan dit gebouw? Hoe hebben de makers gebruik gemaakt van het huis van Marres, waar denk je dat ze tegenaan gelopen zijn en hoe hebben ze dat opgelost?’
De gesprekken gingen -zoals altijd bij Marres- vanuit de persoonlijke beleving van de leerlingen naar de buitenwereld. Deze insteek is meteen het grootste verschil tussen reguliere rondleidingen en de zintuiglijke benadering van Marres.

Een veelgehoorde reactie was: ‘Dit had ik helemaal niet verwacht, dit is écht leuk!’ Bij doorvragen bleek dat twee dingen als verrassend en positief ervaren werden: het feit dat alle gesprekken vertrokken vanuit de leerlingen zelf; hun mening, gevoel, ervaring of visie en het feit dat je in ‘Yes, please’ nu eens niét overal vanaf moest blijven.

De ruimte om fysiek contact te mogen maken met de werken in de tentoonstelling in combinatie met gesprekken over kunst, CKV, intimiteit, vertrouwen en wat al niet meer, maakte dat de meeste leerlingen anders vertrokken dan ze binnenkwamen.
De sfeer ging van giechelig via aandachtig naar een groeiend besef dat de enige grenzen die er naast de wettelijke grenzen werkelijk toe doen, de grenzen zijn die jij voor jezelf bepaalt.

12 maart kwam er een groep kleuters van de Montessorischool naar Marres. Hier werd uiteraard niet over zinnelijke fantasieën gepraat, de kinderen werden meegenomen in een tactiele ervaring zonder erotische context. Voor de kleintjes die gewend zijn aan ‘Kijken met de oogjes, niet met de handjes!’ werd de ervaring van mogen voelen en daar woorden aan geven of over tekenen, een bijzondere belevenis.

Al met al.. na de eerste rondleidingen en workshops was het team educatie overrompeld, ontroerd en vooral verdomd gemotiveerd om uit ‘Yes, please!’ alles te halen wat er te bieden was. En dat was veel.
Zoals heel veel andere mooie initiatieven die ‘on hold’ staan, mag het nu even niet zo zijn.
Maar nu we in onze directe fysieke contacten plots zo beperkt worden, is er wellicht des te meer ruimte voor onze fantasie, op welk gebied dan ook..

We werken achter de schermen door aan ons educatieve programma en in onze dagdromen verheugen we ons alvast weer op de volgende groepen leerlingen, al zal dat waarschijnlijk in een nieuwe tentoonstelling zijn.

Intussen nodigen we jullie graag uit om het virtuele aanbod van Marres te bekijken. Een interview over het maakproces van ‘Yes, please!’ vind je hier . 
Het hele virtuele aanbod (misschien wil je jouw ervaring van ‘Yes, please!’ met ons delen in de Onzichtbare Collectie?) vind je hier.

*CKV: Culturele en Kunstzinnige Vorming, een landelijk verplicht vak voor alle leerlingen in het middelbaar onderwijs.

Rondleiding en preview ‘Yes, please!’ – Vrijeschool Parkstad

tekst: Hanneke van Dongen

Terwijl achter de schermen en in sommige ruimtes nog hard gewerkt wordt aan de laatste details voor de officiële opening van ‘Yes, please!’ , mag een klas van Vrijeschool Parkstad uit Heerlen met ons het spits afbijten. De eerste educatieve rondleiding is bij elke tentoonstelling spannend: hoe reageren jongeren op deze tentoonstelling? Welke ruimtes werken goed en welke zijn misschien toch te ongemakkelijk? ‘Yes please!’ is niet alleen een zintuiglijke ervaring, maar gaat ook nog eens over erotische fantasieën. Hoe pakken we dat aan, zodat iedereen zich veilig voelt en het geen giebeltoestand wordt?

We boffen: Lucas de Man himself is in huis en wil de jongeren graag welkom heten en een introductie geven voor zij het werk gaan bekijken. Lucas legt met passie en bevlogenheid uit dat deze tentoonstelling niet gaat over seks, maar over kwetsbaarheid en onzekerheid. Over hoe wij allemaal bang zijn ‘niet goed genoeg’ te zijn en dat we ons daarom soms anders voordoen dan we eigenlijk (willen) zijn. En dat het jammer is dat we onszelf in het dagelijks leven soms zo verschuilen, omdat je het zo gek niet kunt bedenken of iemand anders vindt juist die eigenschappen geweldig aan jou.. De tentoonstelling is een ode aan de kwetsbaarheid en aan wat ons mensen onderscheidt van dieren: de fantasie.

De jongeren van Vrijeschool Parkstad zijn bezig met het thema ‘conceptuele kunst’ en vanuit die invalshoek wordt de tentoonstelling dan ook bekeken. Hoe zet je een misschien nog vaag idee om in een concreet werk? Hoe doe je onderzoek naar de (on)mogelijkheden van het uitvoeren van je idee?

De praktische benadering van de rondleiding is mooi in balans met de allesbehalve rationele werken die de jongeren zien, horen en voelen. In ‘De Keuken’ worden wat attributen giechelend uitgeprobeerd en iemand zit een minuut of tien lekker in de koelkast. In het membraan wordt geconcentreerd gelezen en flink gediscussieerd. Beneden, op het tapijt, komt iedereen weer tot rust. Een enkeling doezelt zelfs weg.

Tijdens de nabespreking krijgen we van de scholieren waardevolle feedback. Deze nemen we uiteraard mee naar de volgende rondleidingen!

Yes, please!, Marres, Marres educatie, Maastricht
Lucas de Man verwelkomt samen met Marc Alberto de eerste scholieren bij ‘Yes, please!’