Category: Voortgezet Onderwijs

Onze stagiaire Lisa Alzer vertelt over haar recente ervaringen bij Marres:

‘Vier studenten van de Bernard Lievegoed school, Nienke, Boris, Lucas & Maika, uit Maastricht hebben tijdens hun tiendaagse stageperiode een eigen zintuigen challenge en een podcast aflevering voor de Onzichtbare Collectie ontwikkeld. 

Met de nieuwe tentoonstelling ‘Yes, Please!’, in het achterhoofd gingen ze aan de slag met het ontwikkelen van een zintuigen challenge. Aan het begin van hun onderzoek kregen ze de vraag: Hoe kan je intimiteit en gevoeligheid van de aanraking bespreekbaar maken voor jongeren? Vanuit dit startpunt hebben de vier jongeren hun zintuigen proberen te prikkelen en onderzoeken. Hoe kan intimiteit worden uitgedrukt in geur, beeld, smaak en geluid en hoe kunnen deze zintuigen worden geactiveerd in een challenge? Na te hebben geëxperimenteerd met verschillende ideeën en hun eigen reacties op zintuiglijke ervaringen, zijn de jongeren uitgekomen bij het idee van een soort modern biechthokje waarin de zintuigen worden geactiveerd en de intimiteit bespreekbaar wordt gemaakt.

De box heeft de de naam Vibe Fluisterbox gekregen, een plek waar intimiteit wordt beleefd door vragen en de zintuiglijke setting. Je kunt deze box vanuit weerzijdes betreden zodat het onduidelijk is met wie je in gesprek gaat. Wanneer je de Vibe Fluisterbox betreedt, bevind je je in een dromerige kamer waar je antwoord mag gaan geven op een aantal vragen. In het midden van de box hangt een licht doorschijnende doek. Aan de andere kant van het doek is de andere ruimte. In deze andere ruimte worden de vragen gesteld en de antwoorden opgeschreven op stickers die naderhand op de muur worden geplakt. De personen in de box zitten dicht op elkaar. Ze kunnen elkaars ademhaling voelen en horen. Om de setting nog iets intiemer te maken worden de vragen en antwoorden op fluistertoon besproken. De hele ervaring moet ervoor zorgen dat, door bepaalde zintuigen uit te schakelen en andere te stimuleren, de deelnemers aan deze zintuigelijke challenge hun intiemste gedachtes verwoorden. 

Naast de Vibe Fluisterbox hebben de jongeren gewerkt aan het beschrijven van hun eigen kunstervaringen en deze bewerkt tot een aflevering van de Onzichtbare Collectie. In de Onzichtbare Collectie beschrijven kunstprofessionals, maar ook jongeren, ouderen en andere doelgroepen, hun favoriete kunstwerk in een podcast. Om op deze manier blinden en slechtzienden toegang te geven tot kunstwerken die voor hen visueel onbereikbaar zijn, maar ook om de zintuiglijke waarneming en communicatie in het algemeen meer bespreekbaar te maken. De jongeren hebben zelf een kunstwerk geselecteerd en ze spreken over een persoonlijke ervaring. Wat voelen, ruiken, fantaseren of horen zij als ze aan dit kunstwerk en de ervaring denken? Van hele analytische beschrijvingen tot hele zintuiglijke ervaringen die je meenemen naar een andere wereld. Beluister de gehele podcast van de jongeren hieronder:

tekst: Hanneke van Dongen

Marres Educatie werd 15 en 16 januari uitgenodigd om twee dagen lang met de dertien brugklassen van het Amadeus Lyceum aan de slag te gaan, ter introductie van de themaweek ‘Groene Vingers’. Deze themaweek (die na de toetsweek start) is een vakoverstijgend project tussen de afdelingen Beeldend en Mens & Natuur. De leerlingen leren zowel over de biologische kant van planten als over vormgeving en zullen in de loop van deze week de opgedane kennis inzetten om hun eigen fantasieplant te creëren.

Maar hoe doe je dat, ontwerpen? Hoe kijk je naar een plant met meer dan een vluchtige blik? Hoe leer je over een plant op een manier die je fantasie prikkelt en waardoor je inspiratie krijgt om zelf een nieuwe soort te bedenken? 

Om de leerlingen te helpen in het creatieve proces, is het zintuigenprogramma van Marres ingevlogen. In overleg met de begeleidende docenten van het Amadeus Lyceum is een lesprogramma ‘Training your Senses’ op maat gemaakt met inleidende opdrachten over luisteren en kijken, gevolgd door een praktijkopdracht. De leerlingen starten met het verbeelden van een gesproken kunstfragment uit ‘De Onzichtbare Collectie’.

Op de luisteropdracht volgt een kijkopdracht, een viewpoint opdracht. De leerlingen gaan staan en krijgen een korte instructie over  je manier van staan . Het is goed te zien hoeveel leerlingen letterlijk en figuurlijk open staan voor een ontspannen, zelfverzekerde houding. Marres Educatie is ervan overtuigd dat de manier waarop je (in het leven) staat, een belangrijk verschil maakt in je dagelijkse zijn en doen. Vervolgens krijgen de leerlingen de opdracht 360 graden te draaien en daarbij goed op te letten wat ze zien. Als iedereen een rondje gedraaid heeft, moeten de ogen dicht. Daarna wordt een persoon of object benoemd. Weet je waar deze persoon/dit object zich in de ruimte bevindt?

Na deze twee opdrachten zitten de leerlingen al in een andere mindset dan toen zij het lokaal binnenkwamen. De opdracht, die bestaat uit 7 analytische kijk, voel en ruik activiteiten,  wordt uitgelegd en alle groepjes krijgen een groot vel papier en een echte plant. Van veel planten is na het uitvoeren van de zeven deelopdrachten weinig meer over: er is uitgebreid onderzoek gedaan!

Het waren twee intensieve en heerlijke dagen! Met grote dank aan de begeleidende docenten die hun leerlingen goed hadden voorbereid en die tijdens de workshops bijzonder betrokken en enthousiast waren, wat natuurlijk doorwerkte op de jongeren. Er zijn prachtige posters gemaakt, er is volop geëxperimenteerd met gevoel (is dit blad harig, glad, ruw, of nog iets anders?), geur (trek een blaadje van de plant af: wat gebeurt er? En hoe ruikt het als je het tussen je vingers fijnwrijft? Hoe kun je die geur omschrijven, verder dan ‘vies’ of ‘lekker’?)
Zo was er een leerling die zich na het ruiken van de mini-cipres per direct in een zomers warm land waande 🙂

We zijn heel benieuwd naar de fantasieplanten die de leerlingen na deze oefeningen zullen gaan maken en als we daar de resultaten van zien zullen we ze natuurlijk met jullie delen!

tekst: Hanneke van Dongen

Het is elke tentoonstelling weer een verrassing voor Marres Educatie: hoe zullen jongeren tijdens groepsbezoeken met school reageren op de tentoonstelling van dit moment?
Marres heeft geen vaste collectie en dus ook geen standaard educatief pakket. Al gaat elke tentoonstelling over het prikkelen en ervaren van de zintuigen: de insteek om die prikkeling met jongeren te delen wisselt elke keer als het huis weer is overgenomen door nieuwe kunstenaars.
Zo ook tijdens Kommetje Kunst*: de tentoonstelling ‘The Waves’ van Espen Sommer Eide moest nog officieel geopend worden toen de eerste klassen langskwamen voor een bezoekje van drie kwartier.

Het op het eerste oor abstracte geluid van Espen, speciaal gecreëerd vanuit en voor het huis van Marres, bleek voor het gros van de leerlingen vooral fascinerend. Na een eerste kennismaking met de muziek (benedenverdieping) werd op zolder verder gewerkt met luisteroefeningen, bijvoorbeeld door al tekenend vrij te associeren bij de plaat van Espen. Na deze oefeningen werd de tweede verdieping bezocht, waarbij leerlingen aangaven dat ze nu heel anders luisterden dan toen ze binnenkwamen.
Zo nu en dan was er iemand die de muziek zó intens fysiek voelde, dat hij of zij er letterlijk even afstand van moest nemen. Ook deze ervaringen bleken waardevol: zoveel kan muziek/geluid dus met je doen! Een paar meiden ging zodanig op in het vrij associeren dat ze zich na een tijdje luisteren naar de samples uit de kleine speakers in de middeleeuwen waanden. Met tegenzin kwamen ze de spannende ruimte uit om weer gewoon in 2019 verder te gaan.

Al met al, na een flinke doop met heel wat klassen achter elkaar, kunnen we gerust stellen dat ook The Waves weer geweldig aanknopingspunten geeft om jongeren mee te nemen in een golf van ervaringen.

*In samenwerking met Kaleidoscoop bieden verschillende kunst- en cultuurinstellingen een reeks rondleidingen en/of workshops aan, om leerlingen (onderbouw voortgezet onderwijs) in één dag kennis te laten maken met verschillende kunst- en cultuurvormen. 

 

tekst: Hanneke van Dongen

In het dramalokaal van de Bernard Lievegoedschool in Maastricht is het deze dinsdagmiddag veel warmer dan buiten: twee klassen komen na elkaar een workshop volgen. Deze workshops hebben als centraal thema het contact tussen je eigen lichaam en de buitenwereld. Dit contact kan fysiek zijn, maar ook veel subtieler dan dat. Hoe vertellen je oren je waar je bent, bijvoorbeeld?

De workshop wordt gegeven door Thijs en Elsa, twee acteurs van Stichting Nieuwe Helden. Inderdaad: de stichting die ook aan de slag gaat met ‘Yes, Please!’, de volgende tentoonstelling in Marres. Ook van Marres Extended zijn twee personen aanwezig: Tim en Jamie staan klaar om na afloop wat te vertellen over de jongerenafdeling, vragen te beantwoorden en tijdens de workshop inspiratie op te doen, ter voorbereiding op het programma dat zij zelf mee gaan ontwikkelen. 

Na een korte introductie nemen Thijs en Elsa de leerlingen stapsgewijs mee in een intense ervaring van aanwezigheid in de ruimte. 

Tijdens de inleidende opdracht gaat iedereen op de grond liggen en volgt een uitleg over geluid. Wat hoor je? Hoe ver is dat geluid bij jou vandaan? Het geluid wordt verdeeld in drie ‘schillen’. De derde en buitenste schil bestaat uit alle geluiden die van buiten het lokaal komen. Een overvliegend vliegtuig. Een langsrijdende auto. Gepraat vanuit het aangrenzende lokaal: alle geluiden die weliswaar hoorbaar zijn, maar zonder dat de oorzaak ervan werkelijk fysiek aanraakbaar is.
De tweede schil bestaat uit alle geluiden die in het lokaal te horen zijn. De klok, de airco, de schuivende stoel of voet van een klasgenoot..
De eerste schil hoort niemand behalve jij zelf of iemand héél dichtbij jou: je ademhaling, je hartslag, je hand die over je trui beweegt.

De hele klas ligt geconcentreerd op de grond te luisteren, tot de opdracht volgt om op te staan en naar een zelfgekozen geluid toe te bewegen. Sommigen lopen richting klok, anderen richting de muur waarachter een andere klas te horen is. Een docent komt het dramalokaal binnen en kijkt verrast als een groot deel van de groep zich zwijgend zijn kant op beweegt: een reactie op het geluid van de deur. 

Na een aantal oefeningen in fysiek bewustzijn, wordt de groep in tweeën verdeeld. De ene helft gaat langs de muur op stoelen zitten, de andere helft staat in een rij, gezicht naar de leerlingen op de stoelen.
De opdracht klinkt even eenvoudig als ondoenlijk: zonder iets met elkaar af te spreken, zonder een teken te geven, zonder elkaar aan te kijken moet de groep als één geheel tegelijkertijd een stap vooruit zetten. Hoe weet je wanneer de anderen een stap gaan zetten? Daar moet je al je zintuigen, ook de zintuigen die je inmiddels niet meer dagelijks gebruikt, voor openzetten. Of aanzetten. Een leerling spreekt uit wat anderen misschien denken: ‘Ik weet niet hoe ik dat moet doen.’ 

Thijs vertelt hoe afgelopen week een groep ukken de opdracht ogenschijnlijk moeiteloos uitvoerde. Kennelijk ‘weten’ kleuters wel hoe je kunt afstemmen op de mensen op je heen zonder zicht of stem te gebruiken. Is dit aanvoelen een aangeboren vaardigheid die door oefening weer wakker gemaakt kan worden? We zullen het de komende tijd bij Marres en op locatie gaan zien.. 

tekst: Hanneke van Dongen

Terwijl in Marres zelf de dansers zich opmaakten voor de opening van Motus Mori, trapte Marres Educatie het nieuwe schooljaar af met deelname aan een groot project in het kader van 75 jaar vrijheid. In Maastricht en Mesch werd gestart met een ketting van workshops langs middelbare scholen. In volgorde van bevrijding zullen scholen in heel Limburg meedoen aan workshops met het thema ‘Vrij zijn’.
Marres deed 12 september aan dit project mee in Maastricht, op locatie bij het Porta Mosana College.

Er werd ons gevraagd een slordige driehonderd leerlingen een workshop aan te bieden, verdeeld over negen workshop-momenten. Zoveel leerlingen op één dag bedienen, vraagt natuurlijk wel een strakke planning. Maar daar draait Marres de hand niet voor om, wel lieten we acht handen flink wapperen. Vier educatie-professionals coachten alle leerlingen (en hun mentoren: dank voor de prettige samenwerking!) in het maken van een werkstuk met als overkoepelend thema: ‘Wat betekent Vrij Zijn voor jou, in 2019?’ 

Ilse, Dagmar, Kiki en Hanneke deden elk hun eigen ding, natuurlijk wel vanuit de Marres-filosofie dat cultuur, identiteit en zintuiglijke waarneming bij elkaar horen als eten, drinken en ademen.

Er werd getekend, geschreven en gepresenteerd, met aan het einde van de dag een enorme hoeveelheid aan ontroerende, sterke, lieve en grappige resultaten. Elke workshop begon met een uitleg/presentatie van het jongerenplatform Eye-I. Een deel van de werkstukken is -uiteraard met toestemming van de leerlingen- toegevoegd aan het platform, dat hiermee weer mooier en sprekender is geworden. Leerlingen die meewerkten door hun oog te ‘doneren’: bedankt! 

Na deze volle en geslaagde dag werd een ander spannend moment voorbereid: Ilse gaat morgen naar Amsterdam, om daar ‘De onzichtbare collectie – fase twee’ te presenteren aan de jury van de Museumeducatieprijs. Dat dit project genomineerd werd is natuurlijk al een fantastische opsteker en bevestiging dat we goed bezig zijn, maar een geldprijs in de wacht slepen is natuurlijk nóg beter! Als Marres in de prijzen valt, kunnen we met het project letterlijk en figuurlijk grenzen oversteken.

Duim je morgen mee? 

This slideshow requires JavaScript.

tekst: Hanneke van Dongen

Afgelopen donderdag kwamen behalve de leerlingen van Stella Maris, ook een aantal leerlingen van het Sint Maartenscollege langs. Terwijl de jongere kinderen van Stella Maris door de tentoonstelling werden geleid, gaven de leerlingen van het Sint Maartenscollege als echte professionals onverstoorbaar hun presentaties voor het vak tekenen. De naam van het vak doet de inhoud tekort: ‘tekenen’ betekent naast daadwerkelijk zelf een eindwerk creëren (waarbij tegenwoordig heel veel technieken zijn toegestaan) ook behoorlijk pittige (en vooral interessante!) kunstgeschiedenis en kunstbeschouwing.
De theorie raakt vaak aan vakken als maatschappijleer en filosofie: de beeldende kunst is per slot van rekening een afspiegeling van en/of reactie op de maatschappij.

Leerlingen VWO krijgen een eindcijfer dat ongeveer 50/50 verdeeld is over theorie en praktijk. Wie niet heel goed kan tekenen maar wel heel goed is in het beschrijven en analyseren van kunst en kunstperiodes, kan dus net zo’n goed punt halen als die ene supergetalenteerde kunstenaar in de dop die niet graag in de boeken zit.

Afgelopen donderdag heeft een aantal leerlingen in elk geval weer een goed cijfer gehaald voor de theorie: het geven van een presentatie direct bij het betreffende kunstwerk is natuurlijk ook heel wat aansprekender dan op school bij het digibord!

Wil je jouw leerlingen ook de mogelijkheid van een presentatie bij Marres geven? Neem dan voor meer informatie contact op met Ilse van Lieshout, via onderstaand contactformulier:

… zoveel leerlingen kwamen vorige week bij Marres op bezoek!

Dinsdag, woensdag en donderdag kwamen elke dag bijna honderd leerlingen van het Stella Maris College langs voor een rondleiding met workshop op maat. De leerlingen werden met begeleiding op pad gestuurd langs Marres, de kunstacademie en Lumière, om aan de slag te gaan met het thema ‘Vrijheid’. Deze themadagen waren de opmaat naar een groot project in samenwerking met een aantal scholen en diverse organisaties, waarover meer te vinden is in deze blog.

Bij Marres werd de leerlingen gevraagd eens even heel goed na te denken: wat betekent vrijheid nou écht voor jou? We hoorden vaak: ‘Alles kunnen zeggen wat je denkt.’ Maar na het verhaal van The Thief op de eerste verdieping, bedachten de meeste leerlingen toch dat ‘alles kunnen zeggen wat je denkt’ misschien een ander zijn of haar vrijheid ontneemt..

Waar daar ruimte voor was, werd ook ‘Eye-I’ aan de leerlingen getoond, waarop een aantal van hen graag ter plekke een bijdrage wilde leveren. Het platform is dus weer een beetje gegroeid 🙂

We hopen weer een aantal jongeren, behalve een leuk bezoek en een rondleiding, wat nieuwe perspectieven en food for thought gegeven te hebben!
Of op z’n minst een nieuwe blik op klasgenoten. Een jongen tekende als symbool van vrijheid een piano. Een andere jongen reageerde daar stomverbaasd op: ‘Speel jij piano? Ik had eerder gedacht dat jij zou drummen ofzo…’
Waarom hij dat dacht?
‘Door de kleding die je draagt.’
Na de constatering dat ze elkaar toch kennelijk niet zo goed kenden al zaten ze bij elkaar in de klas, zetten ze samen een boom op over welke muziek ze het liefste speelden (de andere jongen speelde ook piano) en waarom.

Dat gesprekken over kunst en cultuur verbindend werken, weten we bij Marres allang. En toch is het elke keer weer een verrassing om te zien hoé dan precies..

tekst: Hanneke van Dongen

 

This slideshow requires JavaScript.

tekst: Hanneke van Dongen

Vanochtend kwam een groep examenstudenten van het Atlas College uit Genk naar Marres, voor The Floor is Lava. Het Atlas College is een middelbare school met cultuurprofielen. Deze studenten volgen het theaterprofiel, het was dan ook geen verrassing dat zij zich al snel thuis voelden in de setting van Sander en Witte.

Er werden improvisaties gegeven op het dak: de vreemde voorwerpen kregen hilarische betekenissen (wie bedenkt binnen vijf minuten dat een object gebruikt kan worden om vieze kleine kinderneusjes schoon te peuteren zonder deze zelf aan te hoeven raken?), er werden portretten getekend waarbij niet op het papier gekeken mocht worden en natuurlijk werd de tentoonstelling uitgebreid bekeken en besproken.

Een leerling gaf op de vraag waarom de hoofden van de sculpturen langs de muren rood zijn, een antwoord dat niet eerder gegeven werd: ‘Dat verwijst naar het bloed dat alle omstanders aan hun handen hebben.’

Heb je de tentoonstelling nog niet ervaren? Kom dan snel een keer kijken en ontdek zelf wat deze leerling bedoeld heeft!

This slideshow requires JavaScript.

tekst: Hanneke van Dongen

Lente bij educatie!  Zoals altijd zijn er regelmatig rondleidingen met workshops voor scholen. In de afgelopen weken vonden behalve scholieren uit Maastricht, zelfs jongeren uit Lanaken (B) hun weg naar Marres om even ondergedompeld te worden in de wereld van Sander Breure en Witte van Hulzen. En met het prachtige lenteweer werden de workshops waar mogelijk natuurlijk in de tuin gegeven!

Er borrelt en bruist intussen achter de schermen van alles, mooie ontwikkelingen piepen tevoorschijn en nieuwe initiatieven groeien, vaak in samenwerking met anderen.
Zo gaat dit jaar een groot project van start, naar aanleiding van 100 jaar bevrijding van Limburg. Limburgse middelbare scholen doen in volgorde van bevrijdingsdatum van hun stad of dorp mee, met workshops, lezingen, debatten en andere activiteiten rondom het thema ‘vrijheid’. Is vrijheid voor jongeren die in Nederland zijn geboren een vanzelfsprekend gegeven, of heeft ‘de jeugd van tegenwoordig’ andere criteria voor (on)vrijheid dan de mensen voor wie de (verhalen over) de Tweede Wereldoorlog nog in het collectief geheugen zitten?

Marres is gevraagd mee te doen aan dit project, vanwege het mooi op het thema aansluitende Eye-I project. Scholieren zal gevraagd worden na te denken over wat het woord ‘vrijheid’ voor hen betekent en dit in beeld en/of geluid vorm te geven.

Maar voor we uitgebreid verslag gaan doen van verschillende initiatieven..
We krijgen regelmatig de vraag wat Marres Educatie nu eigenlijk precies allemaal doet. Het wordt hoog tijd dat we onze lezers eens voorstellen aan de grote drijvende kracht achter alle educatieve activiteiten.
Stay tuned: komende week een interview met Ilse van Lieshout!